Buket Acartürk: Mart 2021

TRT 2, Muasır Programı, 50.Bölüm

KAN-TER, Kişisel Seramik Sergisi, 2021

‘KAN-TER’

Buket Acartürk Kişisel Seramik Sergisi

Seramik sanatçısı ve akademisyen olan Buket Acartürk, son 30 yıldır ağırlıklı olarak karınca figürü odaklı binlerce çalışmadan oluşan enstalasyonlar ve sergiler düzenledi. Biri New York’ta olmak üzere İstanbul, İzmir, Kocaeli ve Sakarya’da sekiz kişisel sergi açtı. Eserleri ulusal ve uluslararası çok sayıda karma sergide yer aldı. İspanya, Letonya ve Litvanya gibi ülkelerin seramik müzelerinde, sanatçının eserleri bulunuyor. Yurt içindeki çeşitli kamu ve özel kurumlarda eserleri uygulanan Acartürk, üç ayrı ödüle sahiptir.

Sanatçı ‘KAN-TER’ isimli 8. kişisel sergisinin oluşma dinamiğini şöyle açıkladı:

“Pandemi döneminde, sağlık çalışanlarının hastane, acil veya yoğun bakım servislerinde, can pahasına, hayat kurtarma uğruna verdikleri yoğun çabayı izliyoruz. Örneğin, sadece 3 saatlik bir mesai sonucunda tulum, maske, eldiven ve çizmelerinden su gibi ter aktığına gözlerimize inanamayarak şahitlik ettik. Akan bu ter onların özverili çabalarının özü ve özetiydi aynı zamanda sözün de bittiği yerdi. Onlara destek olmak için bulunduğumuz yerden elimizden gelen desteği göstermenin de zamanıydı. Bu duygu ve düşünce ile şekillenen KAN-TER başlıklı sergi, kan ter içinde büyük bir özveriyle çalışan ve bu mücadelede hayatını kaybeden sağlık emekçilerine bir saygı duruşudur. Aynı zamanda hala mücadelelerini büyük zorluklar içerisinde sürdüren sağlık emekçilerinin yaşadıkları zorluklara yönelik farkındalık oluşması için de bir katkı ve moral destek çabasıdır.”

Acartürk, KAN-TER sergisinde eldiven formunu kullandı. 166 adet porselen eldivenden oluşan enstalasyonda sanatçı, malzemenin zorluk ve olanaklarını kullanarak pandemi döneminin karakteristik yönlerine kavramsal boyutta atıflarda bulunuyor. Aynı zamanda, porselenin inceliğini, şeffaflığını, ışık geçirgenliğini, emek, çaba, yaşam ve ölüm diyalektiği içinde konumlandırıyor. Her şeye rağmen yılmadan çalışmanın ve direngenliğin göstergesi olarak da ince ve zarif porselenin dayanıklılığının yanında kolay kolay kırılmama özelliğine vurgu yapıyor.

Pandemi sürecinde bir dizi zorluk ve özverili çabayla şekillenen ‘KAN-TER’, yüzyılın en büyük mücadelesini veren sağlık çalışanlarına ithaf edilmiştir.

ESERLER

YAZI TURA, Kişisel Seramik Sergisi, 2019

Thetis, 2019

30X30, 2019

IŞIK , LETONYA,2018

GEÇİT YOK, 2018

ÇIKIŞ VAR,2018

KÜLLERİNDEN DOĞACAK, 2017

DARALAN, KİŞİSEL SERAMİK SERGİSİ, 2017

DAR/ALAN İNSANLIĞA ‘KARINCA’ PRATİKLER

Buket Acartürk, 2000’li yılların başından itibaren belirlediği konusal bağlamlar içerisinde ürettiği seramik eserlerinde hem izleyiciye yeni öyküler anlatmayı, hem de malzemenin işlevsel olanaklarını geliştirmeyi sürdürdü. “Karınca Kararınca” (2004) sergisi ile seramik malzemenin plastiği dolayımında başkalaşım/metamorfoz kavramını sorgulayarak işe başlayan Acartürk, “Sınana Sınana”da (2014) aynı temayı bu kez dönüşüm/ötemorfoz kavramsallığı etrafında tartışmaya açarak sanatsal imgenin geçirdiği değişim ve dönüşümlerin sonuçlarını form diline aktardı. “DARALAN” isimli bu yeni sergisinde ise imge (karınca) özelinde devam eden başkalaşım ve dönüşüm olgusunun aldığı yeni boyutun örneklerine yer veriyor.

Daha önceki sergi düzenlemelerinde geleneksel anlamdaki kaideyi ortadan kaldıran ve mekânı çalışmaların sunumuna yönelik olarak kurgulayan Acartürk, bu kez mekân düzenlemesi ve kaideyi birlikte kullandığı eserlerini sergiliyor. Geçmiş sergi düzenlemelerinde karınca imgesine eşlik eden “toprak” ve “meydan” gibi daha özgürleştirici kavramlar/deneyimler yanında, ‘DARALAN’ın ima ettiği sıkışmışlık/baskı duygusu ve form dilinin evrildiği çember/fasit daire (kısır döngü) olgusu yeni bir duruma işaret etmektedir. Oyun dünyasına dair bir tanıma işaret eden ‘dar alan’, oyuncuların/figürlerin (karınca) kurgulanmış bir alan içerisinde antrenman/prova yapmasını anlatır. Oyuncu başına düşen alanın yetersizliğine rağmen, ‘dar alan’da, oyuncunun (karıncanın) fizyolojik, teknik yetenek ve pratiğinde şaşılası bir artış olmaktadır.

Hem çemberin içinde hem dışında; hem çemberi taşıyan hem de çemberde gezinen karınca imgesi, fasit daire içerisinde dönüp dolaşıp aynı noktaya gelmeyi değil daha çok da onu parçalayıp çıkmayı imliyor. Karıncalar bir kapan gibi kapatıldıkları bu kapalı ve boğucu formları tüm beceri ve inatlarıyla değiştirip dönüştürerek etkisizleştirmekle kalmıyor, bu tuzağı boşa da çıkarıyorlar. Fasit daire formunda delikler açarak, deliklere dönüşerek onulmaz bir yanılsama yaratarak hem bu delikleri bir geçit olarak kullanıyor, hem de deliklerin kendilerine dönüşerek zekâ ve yetenekleriyle izleyeni şaşkınlığa uğratıyorlar. Dar/alan, fasit dairenin boğucu etkisini yaratıcılıklarıyla dağıtıp parçalayan varlıklar olarak karıncalar birer esin abidesi oluyorlar. Tekinsiz bir ortamda ve tehlike karşısında “haydi değiş!” der gibi üzerinde gezindiği formun kendisine dönüşen bu varlıklar baskılar ve sıkıntılardan dar/alan insanlığa çok şey anlatıyorlar.

Plastik bir yapıntı dili olarak seramik malzemesinin form çeşitliliği bu serginin öne çıkan başka bir yönünü oluşturuyor. Seramik malzeme Acartürk’ün eserlerinde elle biçimlendirilerek, kalıplara dökülerek veya tornada çekilerek, karınca imgelemi bağlamında anlam ve içeriğin gereksindiği yön ve eksende zengin bir biçimselliğe bürünüyor. Sergi kapsamında kullanılan renk, porselenin baskın beyazı ve diğer kil çeşitlerinin kendi doğal renkleri, ifade edilen sıkışmışlık duygusuna vurgu yapıyor. Acartürk, hayvan/böcek dünyası üzerinden insanlığa çağrı yapmaya ve önermeler sunmaya devam ederken, diğer yandan ise toplumsallığın bir parçası olan bireyin değişen ruh halini bir barometre gibi ölçüyor.

Ali Asker BAL, Kasım 2017, İzmir.